Dawne kroniki opowiadają o pogańskim grodzie "Angetete", istniejącym ok. 1200 r. w miejscu gdzie Węgorapa wypływa z Mazur. Gród ten został zniszczony, gdy krzyżacy rozpoczęli kolonizację terenów Galindii. W 1335 r. zakon krzyżacki zbudował nad brzegiem Mamr zameczek, który w 1365 r. spaliły wojska księcia litewskiego - Kiejstuta. W 1398 r. zbudowano nowy zamek, o 2 km na północ od jeziora.

Na początku XVI w., o kilkaset metrów od zamku, założono osadę Nowa Wieś. W 1514 r. Nowa Wieś otrzymała przywilej lokacyjny i 60 łanów ziemi, natomiast w 1571 r. książę pruski Albrecht Fryderyk nadał osadzie prawa miejskie. Wraz z tym nastąpiła zmiana nazwy na Angerburg (od zamku). Pierwszym burmistrzem został Adam Krupa. Mazurzy nazywali miasto Węgoborkiem, a w 1946 r. nadano mu nazwę Węgorzewo.

Poważne szkody poczynili w mieści Tatarzy, sprzymierzeńcy wojsk polskich w wojnie ze Szwedami i Brandenburczykami, w latach 1656 i 1657. W latach 1656, 1707 oraz 1825 i 1826, 1854 nawiedzały Węgorzewo pożary. Z Węgorzewa pochodził znany przyrodnik Jarzy Andrzej Helwing (1666-1748). W latach 1734 i 1736 na zamku węgorzewskim bawił król polski Stanisław Leszczyński. Przybył tu po ucieczce z obleganego przez Rosjan i Sasów Gdańska jako gość króla pruskiego.

W 1858 r. Węgorzewo uzyskało pierwsze połączenie drogowe oraz połączenie kolejowe na przełomie XIX i XX w.
W 1914 r. na pewien czas zajęli miasto Rosjanie, zmuszeni do odwrotu ostatecznie w lutym 1915 roku.

Przed II wojną światową rozwinął się w mieście sport żeglarski i bojerowy (na Mamrach rozegrano nawet Mistrzostwa Europy w bojerach). Wybudowano wówczas dwa eleganckie hotele: "Deutsche Haus" i "Schlosshotel". 24 stycznia 1945 r. Węgorzewo zdobyli Rosjanie.

Z Węgorzewa wywodzi się wielu sławnych i znanych ludzi, m.in. wymieniony wyżej Jerzy Andrzej Helwing - twórca katalogu roślin, lekarz i pastor, znany był na całym świecie. Na jego cześć Japończycy nazwali jego nazwiskiem roślinę. Znani byli także: Szymon Grunau - kronikarz (zm. ok. 1531 r.), Myślęta Celestyn - był kilkakrotnie rektorem uniwersytetu w Królewcu; Obitz Kurt (1907-1945) dziennikarz, działacz mazurski; Jerzy Krzysztof Pisański (1725-1790) pedagog, historyk, pisarz, filozof; Samuel i Jan Władysław Suchodolscy - znani kartografowie i inżynierowie, twórcy wodociągów w Węgorzewie.

W Sztynorcie Dużym mieszkał Henryk Lehndorff, który należał do grupy spiskowców przygotowującej zamach na Hitlera w kwaterze pod Kętrzynem. Schwytany przez gestapo został powieszony w Plotzenau 4 września 1944 roku; Piotr i Mieczysław Ejsmontowie są legendą polskiego żeglarstwa.

(Fot. By Birczanin - Praca własna, CC BY-SA 3.0)